Şehrin içinden geçen yolun genişletilmesi sırasında yapılan hafriyat, dolgu ve istinat duvarları, yamaçtaki yükü artırdı. Toprağın yapısı da heyelana izin veriyor. Heyelanlar nedeniyle zarar gören ‘Orhangazi İmareti’ ağır hasar aldığı için söküldü, başka yere taşınması planlanıyor. 2 bin 500 mezardan büyük bir bölümü de hasar gördü. Vatandaşlar, mezarlarını buradan alıp başka yerlere taşımak istiyor ama yetkililer izin vermiyor. Emrkli Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurfeddin Kahraman, heyelanların devam ettiğini ve edeceğini, mezarların bir an önce buradan nakledilmesi gerektiğini belirtti.
‘HEYELANLAR KAÇINILMAZDI’
Kahraman, Aydınlıksakarya’ya bölgenin tarihi önemini şöyle anlattı: “Bilecik Mezarlığı tarihi çok öncelere dayanmaktadır. Burada Roma, Bizans dönemine de ait mezarlar da bulunmaktadır. Yukarıya kara yolu yapılıncaya kadar burada her şey normaldi. Son 5-6 yıl içerisinde oluşan bir gelişme görüyoruz. Pek çok mezar tahrip oldu. Bizans dönemine rast gelen dönemde yapılan bir bina; bir eski kervansaray ve Osmanlı döneminde ‘Orhangazi İmareti’ olarak kullanılan bina, heyelanda yok oldu.” “Heyelanlar kaçınılmazdı.” diyen Kahraman, şöyle devam etti:
Bilecik Merkez İlçesinde bulunan tarihi, Orhanbey İmaretinin de içerisinde bulunan mezarlık bölgesinde, Şehrin içinden geçen yolun genişletilmesi aşamasında yapılan hafriyat, dolgu ve istinat duvarlarının yamaçtaki yükü artırmasından kaynaklandığı düşünülen toprak kayması tarihi, Roma, Bizans dönemlerine dayanan Osmanlı döneminde “Orhangazi imareti” olarak hizmet veren binanın ağır hasar alması nedeni ile sökülmesine neden olmuştur.
Orhangazi İmareti bin yılı aşkın dimdik ayakta durmakta iken, Karayolunda yapılan hafriyat, dolgu ve istinat duvarlarının zemine yaptığı ağır yükün baskısı ile oluşan tahribat ve yıkım nedeni ile başka bir yere yapılmak üzere sökülmüş ve taşınmıştır.
Mezarlıkta bulunan 2500 mezardan çok önemli bir bölümü hasar görmüş ve birçok mezar biribirine karışmıştır.
Mezarlarını buradan alıp başka yerlere taşımak isteyenlere bu konuda izin verilmediği için taşınammaması yakınmalara neden olmaktadır.
Son 5 – 6 yıl içerisinde çok hızlı oluşan heylan tüm mezarlığı tehdit ettiği, hatta karayolununda tehdit ettiği ifade ediliyor.
Konu ile ilgilibilgisine başvurduğumuz konunun uzmanı Prof. Dr. Nufreddin Kahraman: “Bilecik Mezarlığı tarihçesi açısından, çok öncelere dayanmaktadır. Burada Roma, Bizans dönemi mezarları’da bulunmaktadır. Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet günümüze kadar kullanılmaktadır. Yukarıda kara yolu yapılıncaya kadar burada her şey normal görülüyordu. Son 5 – 6 yıl içerisinde oluşan bir gelişme görüyoruz. Arkada gördüğünüz mezarlar gibi, pek çok mezar tahrip oldu. Hemen arkamızda görilen düzlükte bulunan, belki Roma – Bizans dönemine rast gelen dönemde yapılan bir binanın, bir eski kervansarayın, Osmanlı döneminde Orhangazi İmareti olarak kullanılan bina, burada meydana gelen heylanla yok olduğunu söyleyebilirim.
Bu heyelan kaçınılmaz bir olaydı diye düşünüyorum. Buranın geçmişini bilen biri olarak jeolojik yapı, tektonik yapı, heyelan oluşumuna son derece elverişli bir durum göstermekteydi. Üstte karayolunun yapımı ile birlikte koparılan malzemenin bu amaçlara yığılması, eğim değerlerinin çok yüksek oluşu, Burada neredeyse yüzde 75 lere varan, yukarıya doğru 100 metre yürüdüğümüzde, 75 metre yükselmiş oluruz. Bu gelişmeyi tetikleyen bir sebepte Jeolojik yapısından kaynaklanan, üstte geçirimli kalkerler, altta geçirimli finish üçüncü zaman finish lerinin olmasıdır. Sonuçta eğim değerlerinin fazlalığı, jeolojik yapı ve yer altı suyunun varlığı bu heylanı tetikledi.
Ben 5 – 6 yıl önce, Orhangazi İmaretini gördüğümde, hem sevinmiş hemde sapa sağlam olduğunu görmem beni mutlu etmişti. Ama bu bina buradan yıkılma riski çok yüksek olduğu için ve yıkılmalar başgösterdiği için kaldırıldı. Mezarların durumunu takdir edersiniz, hiç kimsa mezarını böyle bir yere yaptırmak istemez. Mezarların buralardan kaldırılması ve daha uygun yerlere taşınması uygun olurduğunu düşünüyeorum. Bilecik daha sağlam zeminlerde mezarlık oluşturmalı.
Burada bu kayma durdurulabilirmi? Buna tabiki çözümler var. Karayolunun yapılması sırasında ve sonrasında yapılan istinat duvarları, bunun alt tarafına muazzam beton dökülerek yük bindirilmesi, mezarlık içine dökülen istnat duvarları ve beton bariyerler yapılması yükün artmasına yol açtı. Sonuçta arazi eğim doğrultusunda kaymaya başladı. Burada gördüğünüz çukurluk bu kaymanın eseridir. Daha önce burada böyle bir çukurluk ben hatırlamıyorum. Ağaçlar pozüsyonunu koruyor gibi görülsede, istinat dunarlarının kırılmaları, çökmeleri yükselmeleri, hatta ön tarafta bir bombelenmenin meydana gelmesi ve arkasında bir çukurluğun oluşması, tamamen bu heylanın sonuçlarıdır.Bu olayın duracağını zannetmiyoruz.
Bu heylan devam edecektir ve hatta şu anda devam etmektedir. Çok yavaş bir hareket olduğu için bunu fark etmiyoruz.
Bu mezarların bir an önce buradan nakledilmesi gerektiği görüşündeyim. Bu mezarlarda yatanların ruhlarının şad olmasını diliyorum.” Şeklinde konuştu.
Konu ile ilgili olarak Vatan Partisi Bilecik İl Başkanı Feridun Aynur:” Mezarlıktaki heyelan brçok mezarı tahrip etmiştir. Mezarlar biribirinden ayrılamaz hale geldi. Mezarların başka yerlere alınması konusunda yapılan başvurulara olumsuz cevaplar veriliyor. Bu kış yağacak yağmur ve karların etkisi ile heylanın daha da artacağı endişesindeyiz. Bir an önce mezarların başka yerlere aktarılmasını ve karayolunun gövenliğinin sağlanmasını bekliyoruz. Konunun her platformda takipçisiyiz.” İfadesini kullandı.
Bununla birlikte mezarlar birbiri üstene kaydığı için bazı mezarlar tamamen kaybolmuştur.
Bilecik Barosu Başkanı Av. Halime Kahraman:
“Mezarlık ve karayolunda meydana gelmeye devam eden heyelan için gelişen teknoloji ile önlemlerin alınmasında ilgili kurumlara; mer’i mevzuat, sorumluluklar anlamında çeşitli görevler yüklemektedir. Özellikle mezarlığın kaymayası ile ölülerimizin kemikleri karışacak olup muhtemel hukuki sorunların çözümünde ve maddi gerçeklerin ortaya çıkmasında büyük sıkıntılar yaşanacaktır. Bununla birlikte mezarlar birbiri üstene kaydığı için bazı mezarlar tamamen kaybolmuştur. Kamu güvenliği ve fethi kabir gibi hukuki işlemlerin tesisinde daha büyük sorunların ortaya çıkacağı açıktır. Cenaze defin işlemlerinin yeni belirlenecek mezarlık alanında yapılması bundan sonraki mağduriyetlerin önüne geçecektir. Bu nedenle tüm yetkilileri göreve davet ediyor; bu sorunun bir an önce çözüme kavuşmasını talep ediyoruz.” Sözleriyle yasal yükümlülükleri hatırlattı.
‘MEZARLAR TAŞINMALI’
Vatan Partisi Bilecik İl Başkanı Feridun Aynur da konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Heyelan birçok mezarı tahrip etti. Mezarlar birbirinden ayrılamaz hale geldi. Mezarların başka yerlere alınması konusunda yapılan başvurulara olumsuz cevaplar veriliyor. Bu kış yağacak yağmur ve karların etkisi ile heyelanın daha da artacağı endişesindeyiz. Bir an önce mezarların başka yerlere aktarılmasını ve karayolunun güvenliğinin sağlanmasını bekliyoruz. Konunun her platformda takipçisiyiz.” ifadesini kullandı.
